Google+

Tutur Catur Siwa Samapta

TUTUR CATUR SIWA SAMAPTA

PATITIS SWADHARMA AGURON-GURON
PIRANTI NGAWERDIANG MANUSA SANE SUJANA

Ring aab jagat sekadi mangkin sane ketah kabawos Kali Yuga utawi Kali Sengara kawentenan jagat druwe, gumanti sampun nyihnayang sipta sane rahat muatang uratian saking para janane. Sipta sane metu pinaka caciren jagat kali sangarane punika prasida kacingak ring makudang-kudang pikobet sane nibenin kauripan imanusa ring jagate. Minakadi akeh para janane maparilaksana lempas ring uger-uger satra agama,sekadi memaling, mamarikosa, miwah marebat pantaraning banjar mawiwilan antuk tapal batas utami wates desa miwah wicara sane tiosan. Indike punika ring ajeng sampun sepatutnyane polih uratian, mangdane prasida ngerereh pemargi anggen nepasin kawentenan jagate. Antuk punika guru wisesa utawi pemerintah sampun ngelimbakang makudang-kudang pemargi nganinin nepasin pikobet sane pinih utama. Pemargi punika sampun kemargiang majalaran antuk ngawentenan bebawosan sareng instansi sane mapaiketan nganenin wicara punika, inggian ngemargiang paiketan sareng Kementrian Agama Republik Indonesia, Parisadha Hindu Dharma Indonesia (PHDI), Para Pandita, lan Panglingsir Adat, miwah sane lianan.


Tiosan ring ngemargiang paiketan sareng instansi sane mabuat ring wicara punika, sane pinih utama dados unteng pikayunan inggih pinika napi kasayuaktianyane sane mawinan medalnyane makudang-kudang wicara ring ajeng sane ngawetuang biuta?

Sinalih tunggil piranti sane ngawetuang medalnyane wicara sekadi ring ajeng, wantah sangkaning pangaweruhan para janane ring sastra agama sayan rered. Mawastu mawiwilan rerednyane pangeweruhan jatmane, akeh imanusa sane nenten eling ring swadharma ipun manumadi ring marcapada. Jatma sane sekadi sapunika majanten sampun luput ring sane kabawos budi pakerti, raris metu pikayun sane sombong, nyapakadiaku. Tiosan ring punika ngenenin kawentenan kauripan jatmane ring bali sane tan prasida kalempasang ring pamargi yadnya, akeh para jatmane sane tan uning ring tatuek pamargi yadnya. Mawastu sang sane ngemargiang yadnya,lempas ring tatuek antiga inggih punika: tattwa, susila, upacara inggihan punika kulit pinaka desa pakraman, putih taluh seni budaya miwah adat, kuning taluh sang Hyang agama. Makasami punika gumanti tan prasida kapasahang paiketan ipun. Sinalih saking antiga punika nenten memargi pastika agama Hindu ring bali nenten pacang memargi. Sinalih tunggil imba, upamiang tityang sajeroning Pemargi yadnya sane tan kadasarin antuk tatuwek sastra agama raris ngawetuang permargi yadnya sane asuri sampad.

Melarapan kawentenan jatmane sekadi sane ring ajeng, mabuat pisan kawentenan para pandita utawi Sulinggih sane wenten ring Bali manggda prasisida nyikiang pikayun ngelimbakang turmaning nyobiahang kautaman sastra agama kaanggen piranti nincapang pangeweruhan jatmane. Ring makudang-kudang cakepan satra agama sane prasida kaanggen sepat siku-siku sajeroning nincapang pangeweruhan jatmane, Tutur Catur Siwa Samapta muang pawisik pawintenan agama mabuat pisan anggen nepasin pikobet pangeweruhan jatmane sane sayan rered, ring sajeroning satra agama, sumangdane prasida ngawerdiang kauripan sane sayan nincap, nyujuh sane kabawos manusa sujana.

Kautaman Pangeweruhan


Pangeweruhan wantah sinalih tunggil piranti sane mabuat pisan sajeroning kauripan, napi sane mawinan duaning pangeweruhan wantah dasar imanusa sajeroning ngemarginin swadharman ipune ring jagate. Kawentenan imanusa manumadi ring jagate sampun kejangkepin antuk tri pramana, inggih punika bayu, sabda, idep. Pangeweruhan metu sangkanin imanusa prasida nincapang idepnyane medasar antuk melajah, utawi nelebang daging sastra agama mangda prasida weruh utawi uning ring napi sane kabawos becik turmaning napi sane kabawos tan becik. Pangeweruhan imanusa kabawos nincap kacihnayang antuk prasidanyane ipun nincapang wiweka. Sane kabawos wiweka wantah tatimbangan inggian punika mikayunin, nyelehin pemargi sane sandang kemarginin. Duaning sane kabawos pangeweruhan punika dahat mabuat pisan, indike punika mahawanan Guru Wesesa utawi pemerintah pisarat pisan nincapang pangeweruhan para jatmane maduluran antuk makudang-kudang program pendidikan.

Undang-undang Sistem Pendidikan Nasional No: 20 Tahun 2003 nyihnayang sane kabawos pangeweruhan inggih punika:
Pendidikan adalah usaha sadar dan terencana untuk mewujudkan suasana belajar dan proses pembelajaran agar peserta didik secara aktif mengembangkan potensi dirinya untuk memiliki kekuatan spiritual keagamaan, pengendalian diri, kepribadian, kecerdasan, ahlak mulia, serta ketrampilan yang diperlihatkan dirinya, masyarakat, Bangsa dan Negara.
Manut daging Undang-undang pendidikan ring ajeng, majanten pisan pabuat pangeweruhan punika, duaning melarapan nincapang pangeweruhan imanusa prasida nincapang kawigunan ipune dados manusa, prasida ipun teleb ring satra aji, mawastu raris prasida ngelimbakang majalaran nyihnayang parilaksana sane nganutin uger-uger. Kawentenan inucap yukti mapaiketan sareng pendidikan sane wenten ring agama Hindu, inggian pangeweruhan sane karuruh boya prasida anggen nepasin kauripan kemanten, sakemaon pangeweruhan wantah piranti anggen ngruruh kasukaan risampun mewali ring Sang Hyang Sangkan Paraning Dhumadhi (widya catra sudharma dipanikang tri-bhuana semeno prabhaswara). Pamargi patitis kaweruhan manut daging sastra Hindu, kapah dados makudang-kudang paletan, kawentenan puniki manut daging cakepan Niti Sastra V.1 inggih punika:
Taking-takining sewaka guna widya Smara-wisaya rwang puluning ayuse.Tengahi Tuwuh san-wacana gegon-ta, Paninglangin atmeng tanu paguroken.

Melarapan cakepan Niti Sastra ring ajeng nyihnayang pabuat nincapang pangeweruhan kakawitin antuk makudang paletan, ngawit saking alit kadasarin antuk mulat sarira, mataki-taki nyengahang pikayun nelebang sastra aji majalaran antuk ngemargiang brahmacari. Risampun mayusa kalih dasa warsa wawu kangkat ngeranjing ring grhasta asrama. Wus punika risampune nutugang tuwuh sampun jangkep ring sajeroning pakulawargan, wawu prasida nincapang pangeweruhan madasar antuk nelebang dhrama utawi ngemargiang wana prastha. Pinih untat risampun pascat ring sajeroning adnyana wawu raris nincapang pangeweruhan nyujuh sane kabawos yogiswara, maka mupulang piranti ritatkala mawali ring sang hyang suksma. Pamargi ngeruruh pangeweruhan gumanti swadharma utama, sane makawanan sekadi asapunika, dwaning ring cakepan Niti Sastra sampun mejanten kabawosan “Nora na mitra mangluihaken guna widya maluhur” sane mapiteges, ring jagate sameton utawi kanti sanih pinih utama wantah pangeweruhan sane utama. Sang sane sampun prasida nelebang satra aji roing sajeroning angga sarira rumasat kadi kawentenan sang sane kajangkepin antuk suar sane mabuat pisan anggen memargi sajeroning latri. Ring Bhagavadgita IV.36 taler kabawosan kautaman sastra aji utawi pangeweruhan ingiian punika:
Api ced asi pepebhyah, 
Sarvebyh papa-kn tamah, 
Sarwam jnana – plavenaiva, 
Vnjinam santari svasi

Teges ipun:

Kawentenan sastra utawi pangeweruhan punika tan bina kadi kawentenan pedau sane prasida kaanggen memargi ngelangkungin sajeroning segara kauripan.

Risampune imanusa kejangkepin antuk sastra aji sane teleb mewastu ipun pacang prasida uning ring ketatwan ipune dados imanusa sane sungkem ring sastra agama. Pinaka imba maduluran antuk nincapang kaweruhan imanusa pastika sampun uning ring napi sane kabaos panca srada inggian punika lalima dasar kenyakinan dados umat Hindu luir ipun ;
  1. Sungkem ring kawentenan Ida Sang Hyang Widhi utawi Ida Sang Hyang Jagat Pati sane ngerupaka kawentenang jagat kalih daging nyane.
  2. Sungkem ring kawentenan Sang Hyang Atma pinaka pahan saking tejan Ida Sang Hyang Widhi.Sekadi sane munggah ring cakepan reg Weda, “ Ekam Eva Brahman, Sarvam kalvidam Brahman ” sane mapiteges Ida Sang Hyang Widhi sareng sang Hyang atma kabawos tunggal,saluirin sarwa pranine, inggihan sthawana, janggama miwah atma sane wenten ring jagate taler pateh pahanipun saking tejan Ida sang Hyang Widhi
  3. Sungkem ring kawentenan Karma Phala utawi phalaning kaon becik tingkah imanusa ring jagate inggian sane dumun sane mangken taler jagi rauh(Atita nagata wartamana) taler sane kabaos sancita, prarabda,lan kriyamana karma phala.
  4. Sungkem ring sane kabos Punarbhawa sane mapiteges kawentenan sarwa pranine sane manumadi malih ring marcapada inggian punika sane kabaos suarga ciuta miwah neraka ciuta (panumadian saking suarga miwah neraka )
  5. Sane pinih untat inggih punika sungkem ring sane kabaos moksa, pinaka tatujon utama dados manusa ngemangguhang kasukaan sakala niskala.
Sakeng makudang-kudang cakepan sastra ring ajeng gumanti sampun nyihnayang sipta kautaman sastra aji, utawi pangeweruhan ring sajeroning kauripan imanusa. Nenten sandangan malih mungguwing pikenoh sastra ring sajeroning urip imanusa.


Tutur Catur Siwa Patitis Aguron-guron

Tutur catur siwa wantah sinalih tunggil cakepan lontar druwen Ida Padanda Putu Pamaron ring Griya Putra Mandara Pamaron, Kenderan Tegalalang Gianyar. Sajeroning cakepan tutur punika mawosan kawentenan pamargi Ida Bhatara Siwa Guru risajeroning ngawentenan jagat sekalih dagingipun. Tutur puniki gumanti pisarat ring tatuwek sang sane kasinengguh dados imanusa. Manut daging tutur Catur Siwa Samapta sane Kabawos manusa wantah mawit saking kruna Ma: ngaran Manu utawi Sang Hyang manu, miwah Sa: ngaran sasana. Dadosnyane sang sane kabawos manusa wantah ipun sane sampun prasida nelebang daging sesanan sang Hyang manu ring sajeroning angga sarira. Asapunika taler sane kabawos guru, manut cakepan catur siwa samapta, sang meraga guru kabawos “tuwa” puniki mapiteges Tu : ingaran tuhu utawi sumeken, pesaja. Wa : ngaran Bhatra siwa, dadosne sang sane sampun kabawos guru mangdane prasida ngemargiang swadharmane sane nganutin pemargin ida Sang Hyang siwa, punika mawinan sang peragayan guru ketah kabawos siwa sekala.

Manut cakepan lontar Catur siwa Samapta kawentenan imanusa manumadi ring marca pada mangdane tatas ring sane kabawos Agama, Ugama, miwah Igama. Sane kabawos Agama, Ugama, miwah Igama, inggian Punika:
  • Agama. Sane kabawos agama inggih punika pawetuan imanusia ring marca pada. Sang sane kabawos imanusa sampun sepatutnyane weruh ring kawit pawetuan ipune, inggian punika weruh pwa sira ring Sang Sangkan Paraning Dumadi. Ring Bhuanan alit sepatutnyane eling ring Yayah Rena utawi irerama , ring Bhuana agung patut eling ring Sang Hyang akasa (Ida Bhtara Siwa Guru), miwah ring Ibu Pertiwi (Bhatari Uma). Indike puniki mabuat pisan kauiningin, dwaning manut Bhisama Mpulutuk kabawos sapa sira ja sane tan uning ,tan eling ring kawitan, ipun pacang tanpa unduk, pekaryan ipune tanpa sari (amumpang laku, sugih gawe kinarang pangan)
  • Ugama. Teges ugama manut daging cakepan Catur Siwa Samapta inggih punika uger-uger sang maurip. Sane kabawos uger-uger inggih punika sepat siku-siku sane pinaka wates parilaksanan imanusa. Sekadi  sane sampun kawedar ring ajeng, swadharmaning imanusa ring marcapada mangda dados manusa jati utawi Sujana, Su: ingaran Luwih, Jana: ingaran manusa, sampun sepatutne sajeroning maparilaksana nenten lempas ring daging tutur agama, sekadi tri kaya parisudha: Mapikayun, maparilaksana, miwah ngerawos sane becik.
  • Igama. Kaping tiga kabawos punika igama. Igama mapiteges kepatian, inggih punika risampune imanusa manumadi maring mercapada, prasida ipun nutugang tuwuh, risampun panumaya mejanten ipun imanusa pacang mewali ring kawit ipun. Dadosnyane swadharmaning dados sujana pastika pisan mangda tatas weruh, pascat ring pemargi sajeroning mawali nyujur kawitannye. Pemargi kepatian punika mejanten muatang piranti utawi bekel. Sane kabawos bekel iriki boya ja arta berana, kemawon wantah patitis pemargi sane nganutin daging satra agama. Duaning sajeroning imanusa mewali merika ring kawit ipune (padem) wantah mabekel karma wasana. Sepatutne sang sane kabawos sujana luwih mangda prasida makte bekel utawi karma wasana sane Subhakarma.
Melarapan teges agama ugama miwah igama ring ajeng, pinaka bukti mungwing swadharma imanusa abot pisan. Riantuk punika mangda prasida ngawerdiang angga dados manusa sane sujana, gumanti sampun sepatutnyane nincapang daging kaweruhan majalaran antuk nelebang daging-daging tutur agama.

Risampune imanusa weruh ring katatwan ipune sekadi sane kabawos ring ajeng, sane mangkin kelanturang antuk nincapang angga mangda prasida nyihnayang maduluran tata susila miwah upakara. Tata susila prasida kamargiang maduluran antuk nicapang wiweka, sumangdane prasida ngawetuang pikayun dawai sampad, tur prasida ngelimbakang ring para janane siosan, maduluran antuk ngerumaketan pasemetonan. Ring cakepan catur siwa samapta, susila wantah mabuat pisan katelebang antuk ipun sang sane mapikayun nincapang kaweruhan. Indike puniki prasida kacingak ring sajeroning pemargi ida Sang Hyang Siwa Guru nitah arin-arin idane sekadi Ida Sang Hyang siwa mangda asalin rupa dados Brahma ngamijilang geni, Sang Hyang Sada Siwa menadi Bhagawan Ari (wisnu) ngawijilang toya, miwah Sang Hyang Parama Siwa mangda Dados Sang Hyang Amertha ngamedalang angin, pinaka piranti ngewangun jagat. Risampune sami puput raris Ida Sang Hyang Siwa Guru malih nitah Sang Hyang Brahma  mangda maperagayan Pradana. Irika wawu kelanturan antuk nunggilang Purusha Pradana (Akasa Perthiwi) menadi Sang Hyang Ardanareswari. Sekadi sane munggah ring Gaguritan Catur Siwa  ring Sor:

Pupuh Sinom
Gelis antuk nayritayang
Kayun Ida maneresti
Irika ring siwa loka
Nyikiang kayun sareng sami
Manunggal manadi siki
Sang Hyang Tunggal parab iku
Siwa guru maka nata
Nitah sakancan pamargi
Wus puniku
Abhiseka sang hyang titah

Siwa guru ne manitah
Sang hyang siwa kapertama
Anresti antuk mayoga
Raris mijil Sang Hyang Geni
Sang hyang manon ikang nami
Cihna agni tan pakukus
Abhiseka dewa Brahma
Kadulurin teja mijil
Lintang tuhu
Kaparab Siwa Raditya

Pupuh Semarandana
Risampun sida Manunggil
Purusa lawan pradana
Pertiwi lawan akasa
Panugrahan hyang bhatara
Dasarin ngurip bhuana
Itanah matemu damuh
Ngawetuang kauripan

Siwa guru lintang sedih
Reh tan sida ngripta
Telas yukti kang winaya
Eling ring bhatari uma
Tan nyarengin duk mayoga
Raris ida ne mawuwus
Nitah maka rabin ida

Uduh dewa hyang bhatari
Ling akena sojar ira
Tan sidhaning ikang yoga
Anresti dewa manunggal
Enak sira peparenga
Anungilan ikang bayu
Lamakane labda karya

Kawentenan carita ring ajeng, taler cakepan gaguritan punika wantah sipta turmaning imba majeng ring manusa mangdane sida sayan ngerumaketan pasemetonan pinaka piranti nyujur kauripan sane santi, turmaning labda karya. Irika taler ida bhatara mapica pangeweruhan ring manusa sami, sumangdane eling ring kawentenan imanusa sane tan prasida maurip newek ring jagate. Irika taler sipta mangda imanusa tatas weruh kawentenan Rwa Bhineda tan prasida kalempasan ring jagat. Sakeng Rwa Bhineda punika pacang ngawetuang sane kabawos Swastika, utawi seimbang.

Lanturang risampun weruh tur prasida ngambekang parilaksana sane susila, patitis pangeweruhan patut kalimbakang pahan antiga sane pinih untat, inggih punika upakara. Manut cakepan catur siwa samapta, upakara punika wantah piranti sane tan prasida kalempasang ring sajeroning sang ngaruruh pangeweruhan. Manut daging catur siwa samapta, miwah lontar Aji Jo para janane sane mapakayunan nincapang pangeweruhan patut kariyinin antuk asuci laksana, madasar ngemargiang pawintenan agama. Taler risajeroning ngaryanin upakara sekadi banten, punika wantah panglimbak ida Bhatra ring kawentenan imanusa mangda weruh ring napi sane kabawos agama, ugama, miwah igama.

Mawosan kautaman yadnya, lontar yadnya prakerti mawosan kautaman banten. Irika kabawos “banten pinaka peragayan sang hyang widhi, banten pinaka raganta tuwi, banten pinaka anda bhuwana” daging lontar ring ajeng mapiteges kawentenan sarana banten prasida kanggen pinaka pralingga Ida Sang Hyang Widhi, banten pinaka pawakan imanusa, taler banten prasida kanggen cihna palemahan.

Tutur catur siwa samapta gumanti mabuat pisan kanggen patitis aguron-guron sajeroning nincapang pangeweruhan para janane. Manut daging lontar punika kabawosan mungguwing kawentenan Ida Sang Hyang Siwa Guru, mapica ajah-ajah mangda imanusa tan lempas ring sane kabawos banten. Duaning yan yukti prasida ngerereh tatuweknyane, kasukseman banten punika wantah mabuat pisan majeng ring kauripan imanusa. Minakadi kautaman banten punika, munggah ring daging gaguritan catur siwa sekadi ring sor:

Pupuh Pangkur
Risampun wenten manusa
Hyang siwa guru ne mangandika
Manusa pawakan manu
Kapica budi lan manah
Wenang teleb ring aji sastraning sadhu
Eling ring karma wasana
Pamurtin manusa jati

Malih ana warah bapa
Ling akena sira kang manusa
Yan kita manusa tuhu
Aja pwa sira malupa
Ring kawit sira nguni hyang siwa guru
Maka pawakan akasa
Kalih ring ibu pertiwi

Uduh idewa manusa
Aja lali ring sanakta rwa
Sarwa sato mwang tumuwuh
Sanakta tan paweh manah
Wenang pwa papareng nyujuh hyang sinuhun
Maka serananing yadnya
Mangkana warahing mami

Pupuh Durma
Wit punika uningayang tityang
Kawentenan jatma sami
Patut ngemargiang yadnya
Sarwa prani maka srana
Sato mwang sarwa mentik
Maka panyupatan
Sanak ira maka kalih

Cakepan daging geguritan ring ajeng, tatuweknyane wantah nyihnayang ida Sang hyang siwa guru mapica ajah-ajah utawi ngajahin, manusane sami mangda nincapang pangeweruhan ipun majalaran mekarya banten. Napi sane mahawinan sekadi asapunika, duaning maduluran makrya banten gumanti genah nawur piutang (Tri Rna), inggih punika Dewa Rna, Pitra Rna, miwah Rsi Rna. Tiyosan punika banten taler pinaka genah nawur panyupatan ring sarwa tumuwuh, miwah sarwa sato. Sajeroning bebantenan pastika mapiranti antuk sarwa tumuwuh miwah sarwa sato. Manusa kabawos utama kajangkepin antuk idep, saking idep punika imanusa madruwe swadharma nawur semayan ipune nguni. Mahawinan wenang imanusa nyupat Sthawana kalih janggama, manados atma maduluran nganggen isarwa entik-entikan miwah sarwa satone, pinaka piranti makarya banten. Antuk punika saking riyin ida bhatara sampun ngurukang imanusa mangda sayan nelebang pangeweruhan ipune, sumangdane ipun ngemargiang swadharmane dados manusa jati, kalih manusa sane sujana.

Cakepan tutur catur siwa samapta pinaka patitis aguron-guron, kacihnayang taler antuk kawentenan ida bhatara sane ngurukang imanusa mangda melajah masastra. Indike punika munggah ring sajeroning daging tutur catur siwa, ritakala Ida sang hyang ardhanareswari ngeripta Asta Bumi miwah Asta Dewata.Makasami para dewatane sane sampun prasida medal saking yogan ida bhatara, kapica aksara wrehastra sekadi daging carita ring sor:
Bhatara Sang Hyang Jagatpati sampun parasida ngawe Asta Bumi tur malih ida mapikayun aneresti daging jagat sami. Ngawit Ida mayoga kewanten nenten kesarengin antuk dampatin Ida Bhatari Uma Dewi. Payogan kakawitin medal suara kerebek kesarengin antuk teja petak. Krebek punika ngamedalang Salaka muang manik kalih raris kaaturang ring Bhatara Siwa Guru mangda Kaurip. Ngantos Pang pat manike punika kaurip nentenje menjanten urip, Eling ring Dampati Ida Bhatara Uma Dewi rikajekan ngurip kaping lima wawu medal anak alit kembar buncing. Sane lanang keparabin Dewa Iswara lan sane istri Dewi Maha Dewi. Duaning medal buncing kejangkepin antuk Ida Bhatara Aji, ngambel jagat ring purwa, kapaica urip 5 turmaning dewa iswara kapica akasara Wrehastra a (....) miwah dewi mahadewi Kapica Aksara na (.....).
Malih Ida Aneresti pacang nagingin jagate ring daksina, pamargine pateh ngawit mayoga medal teja marupa embang, kasarengin antuk swara kerug sane ngemedalang temaga tur senjata Danda. Kepangih manik kalih raris kaurip ngantos pang kutus nenten prasida. Pengurip kaping sia wawu maurip mejalaran antuk kairing dampati Ida. Manik kekalih dados Kembar buncing sane lanang kaparabin Dewa Bhrahma kapica Aksara Wreastra ca (....), sane istri kaparabin Dewi Saraswati kapica akasara Wrehastra ra (....), Mapan medal buncing raris dampati malinggih ring Daksina, kapaica urip 9.
Malih Ida Aneresti pacang nagingin jagate ring Pacisma, pamargine pateh ngawit mayoga medal teja sane merupa pita, kasarengin antuk swara ketug sane ngemedalang emas tur senjata Naga Pasah. Kepangih manik kalih raris kaurip ngantos pang enem nenten prasida. Pengurip kaping pitu wawu maurip mejalaran antuk kairing dampati Ida. Manik kekalih dados Kembar buncing sane lanang kaparabin Maha Dewa kapica akasara Wrehastra ka (....), sane istri kaparabin Dewi Saci kapica akasara Wrehastra da (....), Mapan medal buncing raris dampati malinggih ring Pascima , kapaica urip 7
Selanturnyane Malih Ida Aneresti pacang nagingin jagate ring Utara, pamargine pateh ngawit mayoga medal teja marupa Ireng, kasarengin antuk swara Majebar sane ngemedalang tatit tur senjata Cakra. Kepangih manik kalih raris kaurip ngantos pang tiga nenten prasida. Pengurip kaping mpat wawu maurip mejalaran antuk kairing dampati Ida. Manik kekalih dados Kembar buncing sane lanang kaparabin Dewa Wisnu kapica akasara Wrehastra ta (....), sane istri kaparabin Dewi Sri kapica akasara Wrehastra sa (....), Mapan medal buncing raris dampati malinggih ring Utara, kapaica urip 4
Payogan Ida Bhatara Sanghyang Pasupati pacang nagingin jagate ring Geneyan, pamargine pateh ngawit mayoga medal teja marupa dadukasarengin senjata dupa. Kepangih manik kalih raris kaurip ngantos pang pitu nenten prasida. Pengurip kaping kutus wawu maurip mejalaran antuk kairing dampati Ida. Manik kekalih dados Kembar buncing sane lanang kaparabin Dewa Mahasora, sane istri kaparabin Dewi Laksmi kapica akasara Wrehastra wa (....) miwah La (.....) Mapan medal buncing raris kedampatiang malinggih ring geneya , kapaica urip 8

Ida Aneresti pacang nagingin jagate ring Nariti, pamargine pateh ngawit mayoga medal caya jinggakasarengin antuk sanjata Moksala tur Kepangih manik kalih raris kaurip ngantos pang tiga kairing dampati Ida. Manik kekalih dados Kembar buncing sane lanang kaparabin Dewa Ludra kapica akasara Wrehastra ma (....), sane istri kaparabin Dewi Satini kapica akasara Wrehastra ga (....), Mapan medal buncing raris dampati malinggih ring Nariti, kapaica urip 3.
Malih Ida Aneresti pacang nagingin jagate ring Wayabia, pamargine pateh ngawit mayoga medal teja ijo, kasarengin antuk senjata angkus. Kepangih manik kalih raris kaurip dados Kembar buncing sane lanang kaparabin Dewa Sangkara kapica akasara Wrehastra ba (....), sane istri kaparabin Dewi Warahi apica akasara Wrehastra nga (....), Mapan medal buncing raris dampati malinggih ring Wayabia , kapaica urip 1.
Kelanturang Nagingin Jagte ring Ersania meduluran antuk yogane medal teja biru sareng sanjata Trisula, muang manik kakalih tur kaurip ngantos pangnem wawu medal lanang wadon, Sane lanang kaparabin Dewa Sambu kapica akasara Wrehastra pa (....) sane istri dewi Jayanti kapica akasara Wrehastra ja (....) malinggih ring Ersania tur kapica urip 6.
Kaping untat Ida Bhatara Parama Siwa kapica akasara Wrehastra ya (....)sareng dampatin ida Magenah ring madya, Madya sane Sor (Bhur loka) kaprabin Ida Bhatari Sawitri Dewi kapica akasara Wrehastra nya (....) makta sanjata Kagda(keris), Lingih ring Madyaning madya (Bhwah loka) maparab Ida Bhatari Jayanti Dewi makta sanjata Padma, Linggih ring luhuring Madya maparab Bhatari Parwati Dewi mkta sanjata Sulastra linggih ring luhuring akasa Ida Bhatara Siwa Guru makta sanjata marupa Dwaja.
Saking daging tutur punika, Ida Bhatara Siwa Guru, kasarengin dampatin Ida Bhatari Uma, sampun micayang aksara wrehastra ring para dewatane, sumangdane prasida kalimbakang majeng imanusa ring jagate. Kawentenan akasara Wrehastra punika, kantos mangkin prasida katami antuk imanusa, kaanggen piranti nincapang pangeweruhan ipune. Satiyos punika imanusa sane sampun prasida uning ring daging satrane prasida pacang nyujuh kadi linggih Ida Bhatara, utawi Ida Sang Hyang Widhi Wasa majalaran nelebang pangeweruhan ipune ring sajeroning aksara suci pinaka pralingga Ida Bhatara. Kawentenan punika nyihnayang tutur catur siwa samapta, mabuat pisan ka anggen patitis swadharma aguron-guron mangda prasida ngawerdiang manusa sujana.

olih; Ida Padanda Putu Pamaron. Griya Putra Mandara Pamaron Kenderan, Tegalalang Gianyar.

Sumber Pustaka
Anonim, Tt. Cakepan Tutur Catur Siwa Samapta. Koleksi Pribadi Ida Padanda Putu Pamaron.
Anonim , Tt. Cakepan Lontar Aji Jo. Koleksi Pribadi Ida Padanda Putu Pamaron.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar